Een ervaren vertaler weet waar hij het over heeft. Dat klinkt logisch, maar het is een serieuze zaak: in dit vak is het hebben van veel kennis onontbeerlijk. Niet alleen taalkundige kennis – als vertaler ben je minstens tweetalig en kun je spelen met taal – maar ook inhoudelijke deskundigheid.
En omdat je teksten over de meest uiteenlopende onderwerpen moet vertalen, is een brede algemene ontwikkeling geen overbodige luxe. Want het kan gebeuren dat je de ene dag een tekst moet vertalen over de samenstelling van de aardkorst, de volgende dag een verhaal over antieke poppen en de dag daarna een artikel over spierblessures.
Een goede vertaling vergt research
Natuurlijk, we hebben het onvolprezen internet, maar zaken uitpluizen en opzoeken kost veel tijd en ook als je surft op het wereldwijde web helpen kennis en inzicht je verder. Een goede vertaler moet razendsnel kaf van koren kunnen onderscheiden. Welke webinformatie is betrouwbaar en welke niet? Als op vier websites dezelfde informatie staat, wil dit nog niet zeggen dat de informatie ook juist is. Teksten worden op internet namelijk lukraak gekopieerd en vaker niet dan wel geverifieerd.
Vertaler Italiaans en Engels met specialisaties
Hoewel brede kennis tot aanbeveling strekt, is het zaak dat je je als goede vertaler ook specialiseert. Zo heb ik mij onder meer gespecialiseerd in medische en farmaceutische vertalingen uit het Italiaans en het Engels. Ook reisgidsen en natuurverslagen hebben voor mij geen geheimen. Elk vakgebied heeft zijn specifieke jargon en natuurlijk heeft u als opdrachtgever ook zo uw wensen als het gaat om de stijl van de vertaling. Wat wilt u overbrengen en wat moet de lezer opsteken of ervaren?
Vertaalopdrachten die je nooit meer vergeet
Natuurlijk krab je je ook als doorgewinterde vertaalexpert wel eens achter de oren. Het afleveren van een goede vertaling heeft soms verbluffend veel voeten in de aarde. Zo kreeg ik ooit een Italiaanse handleiding te vertalen van een machine waar niemand verstand van leek te hebben. Het was nog in de tijd dat internet een militair netwerk in Amerika was. Bronnenonderzoek deed je met behulp van de 30-delige Winkler Prins en een dagelijks bezoek aan de openbare bibliotheek of de universiteitsbibliotheek en als dat alles niets uithaalde, stak je je licht op met een telefoontje aan een ‘kenner’.
In het bovenstaande geval bracht geen van de geraadpleegde bronnen mij echter verder. En dat terwijl de deadline was vastgesteld op ‘eergisteren’ (een vertalersgrapje). De vierhoekenplakker, zoals de naam van het apparaat luisterde, bleef een mysterie. Overigens net als zijn naam. Was het een apparaatje ter grootte van een printer, of een machine met het formaat van een huiskamer in een grote fabriekshal? Het origineel meldde dat het apparaat werd gebruikt om de hoeken te plakken van ‘scatole’. Dat hielp niet erg, want een ‘scatola’ is een blikje, maar ook een bus of een doos.
Het is uiteindelijk helemaal goed gekomen met deze vertaling, dankzij een bijzonder bereidwillige medewerker van een Italiaans machinebedrijf. Ik had er toen al een boel hilarische telefoongesprekken op zitten.
Zoeken naar woorden en spelen met taal
Het beeld van een vertaler is nog wel eens dat van een eenzame persoon die ’s avonds laat alleen op een zolderkamertje naar een beeldscherm zit te turen. Dat klopt helemaal! Maar vertalen is ook een ware uitdaging voor je hersenen: die kraken tijdens al het puzzelen, uitpluizen, wikken en wegen in hun voegen. En dat is wat de hersenen van vertalers het allerliefste doen…
